- plecy
- 1. Chować, kryć się za czyimiś plecami «nie chcąc ponosić ryzyka, korzystać z tego, że ktoś inny się naraża»: Organizatorzy bezprawia, o których mówię, jako osłony używają osób w bardzo podeszłym wieku i ciężko chorych, wobec których ograniczone są możliwości stosowania konsekwencji prawnych. Chowają się za plecami takich osób. Praw 6-7/1985.2. Mieć (silne, mocne itp.) plecy «mieć poparcie, protekcję»: (...) ma silne plecy w warszawskiej centrali. Kto miałby skontrolować jego podwładnych, jeśli on sam się do tego nie kwapi? GW 21/09/2000. U kacyka Krupy nie widać ani samokrytyki ani też żadnej poprawy. Może dlatego, że ma pewne i mocne plecy w KW PZPR. A. Leszczyński, Sprawy.3. pot. Mieć w plecy «ponieść jakąś stratę, porażkę»4. Odwrócić się plecami do kogoś, do czegoś «przestać okazywać komuś, czemuś zainteresowanie»: Francja odwróciła się plecami do swych tradycyjnych ideałów, które mimo klęski sedańskiej wysunęły ją w wieku XIX na czoło narodów. Tydz 5/1948. Zaniedbuje się naszą mowę, nawet wielu spośród piszących po polsku pogrąża dziś język naszych ojców w barbarzyństwo, odwracając się plecami do owej surowej szkoły mistrzostwa, przekazywanej z pokolenia na pokolenie, szkoły, gdzie Ty, Poeto czarnoleski, jesteś nauczycielem (...). T. Kubiak, Przestrzeń.5. Pokazać (komuś) plecy «odwrócić się tyłem; odejść, uciec»6. Robić coś za czyimiś plecami «robić coś, ukrywając się przed kimś, w tajemnicy przed kimś»: Nikt już w biurze nie będzie szeptał za twoimi plecami, że swoją karierę zawdzięczasz wyjazdom do motelu „Żorż” ze starszą o 20 lat szefową. CKM 8/1999.7. Robić karierę, awansować itp. na czyichś plecach «robić karierę, awansować kosztem kogoś innego»Dreszcz, mróz chodzi komuś po plecach; ciarki, mrówki chodzą komuś po plecach zob. chodzić 11.Wbić, wsadzić (komuś) nóż w plecy zob. nóż 10.Zadać komuś cios w plecy zob. cios 3.Ziąb chodzi, przechodzi, przebiega komuś po plecach zob. ziąb.
Słownik frazeologiczny . 2013.
